piątek, 22 lutego 2019

Biblia cz. XX - Azazel czyli lokalne bóstwa Kanaanu

Przeglądając raczej nużące przepisy Księgi Kapłańskiej trafiamy w końcu na ustęp:

Kpł 16
Następnie Aaron rzuci losy o dwa kozły, jeden los dla Pana, drugi dla Azazela. [...] Kozła wylosowanego dla Azazela postawi żywego przed Panem, aby dokonać na nim przebłagania, a potem wypędzić go dla Azazela na pustynię.

Kim jest Azazel, że trzeba składać mu ofiarę z kozła? Do tej pory z postaci transcendentnych - oprócz Boga - pojawił się tylko wąż z Księgi Rodzaju, który jest tam dosłownie wężem, choć oczywiście wokół jego postaci narosło tylko interpretacji, że głowa mała. Nic nie wskazuje na to, żeby Azazel miał być wężem z raju. Inne źródła sugerują, jakoby był on pozostałością dawnych wierzeń, starym semickim bogiem trzód (który gdzieś tu się chyba zawieruszył). Później interpretowano go jako upadłego anioła lub demona.

Kpł 18
Nie będziesz dawał dziecka swojego, aby było przeprowadzone przez ogień dla Molocha, nie będziesz w ten sposób bezcześcił imienia Boga swojego.

Ten fragment nie jest bardzo kontrowersyjny, ponieważ zakazuje składania ofiar. "Przeprowadzanie przez ogień" było określeniem na jeden z bardziej makabrycznych obrzędów, polegających na paleniu niemowląt żywcem ku czci Molocha. Interesujące jest to, że nie stąd ni zowąd zaczęły padać imiona dawnych miejscowych bóstw. Czyżby między wierszami można było wywnioskować jakieś pierwsze etapy asymilacji z ludnością Kanaanu?




wtorek, 19 lutego 2019

Biblia cz. XIX - Medycyna

Stary Testament to nie tylko zbiór praw i opowieści. Zawiera także wskazówki z dziedziny diagnostyki.

Kpł 13


«Jeżeli u kogoś na skórze ciała pojawi się nabrzmienie albo wysypka, albo biała plama, która na skórze jego ciała jest oznaką trądu, to przyprowadzą go do kapłana Aarona albo do jednego z jego synów kapłanów. Kapłan obejrzy chore miejsce na skórze ciała: jeżeli włosy na chorym miejscu stały się białe i jeżeli znak zdaje się być wklęśnięty w stosunku do skóry ciała, jest to plaga trądu. Kapłan stwierdzi to i uzna człowieka za nieczystego. [...] Jeżeli plama stała się matowa i nie rozszerzyła się na skórze, to kapłan uzna go za czystego. To była zwykła wysypka. [...] Jeżeli jednak wysypka rozszerzyła się na skórze po stawieniu się chorego przed kapłanem w celu oczyszczenia, w takim razie stawi się on przed kapłanem po raz drugi. Kapłan obejrzy go. Jeżeli stwierdzi, że wysypka rozszerzyła się na skórze, uzna go za nieczystego: jest to trąd.


Cały rozdział składa się z podobnych opisów, głównie trądu, ale jest też o pokrzywce i grzybicy.

Trąd domu?

Kpł 14

Kapłan obejrzy plagę. Jeżeli stwierdzi, że plaga występuje na ścianach domu w postaci dołków zielonawych lub czerwonawych, które zdają się być wklęśnięte w stosunku do ściany, kapłan wyjdzie z domu przed wejście i każe zamknąć dom na siedem dni. Siódmego dnia kapłan wróci. Jeżeli stwierdzi, że plaga rozszerzyła się na ścianach domu, to każe wyrwać kamienie, na których jest plaga, i wyrzucić je, za miasto na miejsce nieczyste. [...] Następnie wezmą inne kamienie i umieszczą je zamiast poprzednich kamieni, wezmą inną zaprawę i otynkują dom.

Musi chodzić o jakiś rodzaj pleśni. Widać na tym przykładzie, że starożytny "trąd" mógł mieć wiele znaczeń.
Sposób na tę plagę nie odbiega od obyczajów, o jakich czytaliśmy do tej pory.

Aby oczyścić dom, kapłan [...] Zabije jednego ptaka nad naczyniem glinianym, ponad wodą żywą. Potem weźmie kawałek drzewa cedrowego, hizop, nitki karmazynowe i ptaka żywego, umoczy je we krwi ptaka zabitego i w wodzie żywej, i pokropi dom siedem razy. [...] Ptaka zaś żywego wypuści poza miasto, na pole. 

Czyli wg Biblii jeżeli masz zagrzybiony dom musisz zabić ptaka, a drugiego wymoczyć w jego krwi i użyć jako kropidła.