wtorek, 18 czerwca 2019

Biblia cz. XXIII roszczenia żydowskie

Dużo ostatnio mówi się o nieuczciwych roszczeniach żydowskich, względem Polski. W skrócie, bardzo chcą przejmować przedwojenne majątki, chociaż a) wygonili ich z nich Niemcy b) nie żyją ich właściciele i spadkobiercy (o takich przypadkach ostatnio mowa) c) nie żyją ci, którzy przejęli te majątki d) majątki często były zniszczone i odbudowane na nowo (warszawskie kamienice).

Oto jak Biblia mogłaby uzasadnić tego typu roszczenia.

Zwroty majątków


Kpł 25

Nie wolno sprzedawać ziemi na zawsze, bo ziemia należy do Mnie, a wy jesteście u Mnie przybyszami i osadnikami.  Dlatego będziecie pozwalać na wykup wszelkich gruntów należących do was. Jeżeli twój brat zubożeje i sprzeda swoją posiadłość, wtedy wystąpi jego najbliższy krewny jako "wykupujący" i odkupi ziemię sprzedaną przez brata. Jeżeli zaś kto nie ma "wykupującego", ale sam zdobędzie dostateczne środki na wykup,  to obliczy lata od czasu sprzedaży, zwróci nabywcy gruntu nadwyżkę i wróci do swej posiadłości. Jeżeli jednak nie będzie miał dostatecznych środków na wykup, w takim razie grunt pozostanie we władaniu nabywcy aż do roku jubileuszowego. W roku jubileuszowym grunt przejdzie znowu w posiadanie dawnego właściciela. 

"Rok jubileuszowy" został wyznaczony na 50 lat po opuszczeniu Egiptu (lub dotarcia do Ziemi Obiecanej, nie jest to jasne).

Jeżeli dom nie będzie wykupiony przed upływem roku, w takim razie dom zbudowany w mieście warownym przejdzie na zawsze w posiadanie nabywcy i jego potomków.

Ponieważ 1998 rok minął dość dawno, roszczenia nie idą w parze z prawem mojżeszowym.

Zasiłki społeczne

Jeżeli brat twój zubożeje i ręka jego osłabnie, to podtrzymasz go, aby mógł żyć z tobą przynajmniej jak przybysz lub osadnik. Nie będziesz brał od niego odsetek ani lichwy. [...] Nie będziesz mu dawał pokarmu na lichwę.

Jak widać socjal wynaleziono już dość dawno. Może to tu należy upatrywać podłoża sukcesów "Narodu Wybranego"? 


Biblia cz. XXII śmierć za bluźnierstwo, ponowienie reguły oko za oko

Zdarzyło się razu pewnego, jeszcze za czasów Mojżesza, że pewien chłopak przeklął imię "Pana". Ten odpowiedział za pośrednictwem swojego najwierniejszego sługi.

Kpł 24

Każ wyprowadzić bluźniercę poza obóz. Wszyscy, którzy go słyszeli, położą ręce na jego głowie. Cała społeczność ukamienuje go.  [...] Ktokolwiek bluźni imieniu Pana, będzie ukarany śmiercią. Cała społeczność ukamienuje go. Zarówno tubylec, jak i przybysz będzie ukarany śmiercią za bluźnierstwo przeciwko Imieniu. 

Złamanie za złamanie, oko za oko, ząb za ząb. W jaki sposób ktoś okaleczył bliźniego, w taki sposób będzie okaleczony. Kto zabije zwierzę, będzie obowiązany do zwrotu. Kto zabije człowieka, będzie ukarany śmiercią.

Teraz chwila analizy. Jak ma się "oko za oko" do zabicia bluźniercy? Przecież według powyższego taryfikatora, bóg powinien po prostu zwymyślać oskarżonego i spokój. Skoro tak, to może bluźnierstwa powodują w pewnym stopniu śmierć boga, a skoro słowo go uśmierca, to znaczy, że istnieje on w warstwie słownej, jest konstruktem kulturowym. I właśnie tak jawił się Izraelitom, jako słowo wypowiadane przez Mojżesza.
Innymi słowy, sprzeciw wobec boga był buntem wobec systemu, a to było w oczach przywódcy najgorszym występkiem.

poniedziałek, 11 marca 2019

Biblia cz. XXI - Nie będziesz golił włosów po bokach brody

Tytułowe zdanie znajdujemy w kreatywnie nazwanym podrozdziale "Różne zakazy"

Kpł 19

Nie będziecie jeść niczego z krwią. Nie będziecie uprawiać wróżbiarstwa. Nie będziecie uprawiać czarów. Nie będziecie obcinać w kółko włosów na głowie. Nie będziesz golił włosów po bokach brody.  Nie będziecie nacinać ciała na znak żałoby po zmarłym. Nie będziecie się tatuować. Ja jestem Pan!

Czy do tego typu zakazów potrzebne są jakieś uzasadnienia? Widocznie nie były. Później czytamy o szanowaniu starszych i uczciwości.
Przepisy te bywają czasem bardzo surowe

Kpł 20

Ktokolwiek złorzeczy ojcu albo matce, będzie ukarany śmiercią.

Ta sama kara obowiązuje za cudzołóstwo, kazirodztwo, homoseksualizm (Obaj będą ukarani śmiercią, sami tę śmierć na siebie ściągnęli.) i zoofilia (Zwierzę także zabijecie).

Jeszcze gorzej miała córka kapłana, ponieważ przyłapanej na nierządzie wg rozdziału 21 grozi stos.


piątek, 22 lutego 2019

Biblia cz. XX - Azazel czyli lokalne bóstwa Kanaanu

Przeglądając raczej nużące przepisy Księgi Kapłańskiej trafiamy w końcu na ustęp:

Kpł 16
Następnie Aaron rzuci losy o dwa kozły, jeden los dla Pana, drugi dla Azazela. [...] Kozła wylosowanego dla Azazela postawi żywego przed Panem, aby dokonać na nim przebłagania, a potem wypędzić go dla Azazela na pustynię.

Kim jest Azazel, że trzeba składać mu ofiarę z kozła? Do tej pory z postaci transcendentnych - oprócz Boga - pojawił się tylko wąż z Księgi Rodzaju, który jest tam dosłownie wężem, choć oczywiście wokół jego postaci narosło tylko interpretacji, że głowa mała. Nic nie wskazuje na to, żeby Azazel miał być wężem z raju. Inne źródła sugerują, jakoby był on pozostałością dawnych wierzeń, starym semickim bogiem trzód (który gdzieś tu się chyba zawieruszył). Później interpretowano go jako upadłego anioła lub demona.

Kpł 18
Nie będziesz dawał dziecka swojego, aby było przeprowadzone przez ogień dla Molocha, nie będziesz w ten sposób bezcześcił imienia Boga swojego.

Ten fragment nie jest bardzo kontrowersyjny, ponieważ zakazuje składania ofiar. "Przeprowadzanie przez ogień" było określeniem na jeden z bardziej makabrycznych obrzędów, polegających na paleniu niemowląt żywcem ku czci Molocha. Interesujące jest to, że nie stąd ni zowąd zaczęły padać imiona dawnych miejscowych bóstw. Czyżby między wierszami można było wywnioskować jakieś pierwsze etapy asymilacji z ludnością Kanaanu?




wtorek, 19 lutego 2019

Biblia cz. XIX - Medycyna

Stary Testament to nie tylko zbiór praw i opowieści. Zawiera także wskazówki z dziedziny diagnostyki.

Kpł 13


«Jeżeli u kogoś na skórze ciała pojawi się nabrzmienie albo wysypka, albo biała plama, która na skórze jego ciała jest oznaką trądu, to przyprowadzą go do kapłana Aarona albo do jednego z jego synów kapłanów. Kapłan obejrzy chore miejsce na skórze ciała: jeżeli włosy na chorym miejscu stały się białe i jeżeli znak zdaje się być wklęśnięty w stosunku do skóry ciała, jest to plaga trądu. Kapłan stwierdzi to i uzna człowieka za nieczystego. [...] Jeżeli plama stała się matowa i nie rozszerzyła się na skórze, to kapłan uzna go za czystego. To była zwykła wysypka. [...] Jeżeli jednak wysypka rozszerzyła się na skórze po stawieniu się chorego przed kapłanem w celu oczyszczenia, w takim razie stawi się on przed kapłanem po raz drugi. Kapłan obejrzy go. Jeżeli stwierdzi, że wysypka rozszerzyła się na skórze, uzna go za nieczystego: jest to trąd.


Cały rozdział składa się z podobnych opisów, głównie trądu, ale jest też o pokrzywce i grzybicy.

Trąd domu?

Kpł 14

Kapłan obejrzy plagę. Jeżeli stwierdzi, że plaga występuje na ścianach domu w postaci dołków zielonawych lub czerwonawych, które zdają się być wklęśnięte w stosunku do ściany, kapłan wyjdzie z domu przed wejście i każe zamknąć dom na siedem dni. Siódmego dnia kapłan wróci. Jeżeli stwierdzi, że plaga rozszerzyła się na ścianach domu, to każe wyrwać kamienie, na których jest plaga, i wyrzucić je, za miasto na miejsce nieczyste. [...] Następnie wezmą inne kamienie i umieszczą je zamiast poprzednich kamieni, wezmą inną zaprawę i otynkują dom.

Musi chodzić o jakiś rodzaj pleśni. Widać na tym przykładzie, że starożytny "trąd" mógł mieć wiele znaczeń.
Sposób na tę plagę nie odbiega od obyczajów, o jakich czytaliśmy do tej pory.

Aby oczyścić dom, kapłan [...] Zabije jednego ptaka nad naczyniem glinianym, ponad wodą żywą. Potem weźmie kawałek drzewa cedrowego, hizop, nitki karmazynowe i ptaka żywego, umoczy je we krwi ptaka zabitego i w wodzie żywej, i pokropi dom siedem razy. [...] Ptaka zaś żywego wypuści poza miasto, na pole. 

Czyli wg Biblii jeżeli masz zagrzybiony dom musisz zabić ptaka, a drugiego wymoczyć w jego krwi i użyć jako kropidła.

piątek, 18 stycznia 2019

Biblia cz. XVIII - zwierzęta nieczyste

Każdy wie, że żydzi nie jedzą wieprzowiny, ponieważ świnie są nieczyste. W Polsce to robi największą różnicę, ponieważ wieprzowina jest tutaj jednym z najpopularniejszych mięs. Nie wiem, czy później o świniach będzie więcej, ale Księga Kapłańska wymienia więcej zwierząt jako "nieczystych". Uzasadnienia jako takiego brak, jest tylko kryterium wyróżniania zwierząt i kilka przykładów.

Kpł 11

Będziecie jedli każde zwierzę czworonożne, które ma rozdzielone kopyta, to jest racice, i które przeżuwa. [...] wielbłąd, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; świstak, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty;  zając, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; wieprz, ponieważ ma rozdzielone kopyto, ale nie przeżuwa - będzie dla was nieczysty. Nie będziecie jedli ich mięsa ani dotykali ich padliny - są one dla was nieczyste. 

Znalezione obrazy dla zapytania świstak

Ale każda istota wodna, która nie ma płetw albo łusek w morzach i rzekach spośród wszystkiego, co się roi w wodzie, i spośród wszystkich zwierząt wodnych, będzie dla was obrzydliwością.

Zawsze patrzyłem podejrzliwie, gdy dla kogoś owoce morza były obrzydliwością. Co ci ludzie kryją?
Nie wolno jeść większości ptaków i owadów, ale wolno szarańczę. Nieczyste są krety, myszy, jaszczurki, żółwie itp. Że nie jedzą, to rozumiem, ale dlaczego zaraz nieczyste i nie wolno dotykać ich padliny?
Nie plugawcie siebie samych przez jedzenie wszelkich małych zwierząt pełzających, nie zanieczyszczajcie się przez nie, przez to stalibyście się nieczystymi.



Biblia cz. XVII pirotechniczne sztuczki?

Kpł 9

Ósmego dnia zawołał Mojżesz Aarona [...] Potem powiedział [...]  A do Izraelitów tak powiedz: Weźcie koziołka na ofiarę przebłagalną, cielca rocznego i baranka rocznego, obydwa bez skazy na ofiarę całopalną [...] bo dzisiaj Pan wam się ukaże

Nietrudno wyobrazić sobie ogólną świąteczną atmosferę, po długim czasie życia w sąsiedztwie góry Synaj i namiotu spotkania, wreszcie Bóg ma się ukazać. Po odprawieniu wszystkich rytuałów i złożeniu ofiar

Mojżesz i Aaron weszli do Namiotu Spotkania, potem wyszli stamtąd i pobłogosławili lud. Wtedy chwała Pana ukazała się całemu ludowi. Ogień wyszedł od Pana i strawił ofiarę całopalną razem z częściami tłustymi na ołtarzu. Widząc to cały lud krzyknął z radości i upadł na twarz.

Jak to zinterpretować? Dlaczego boskim znakiem był ogień, który wystrzelił z namiotu i spalił ofiary? Tak czy owak był on śmiertelnie niezbpieczny

Kpł 10
Nadab i Abihu, synowie Aarona, wzięli każdy swoją kadzielnicę, nabrali do niej ognia, włożyli na niego kadzidło i ofiarowali przed Panem ogień inny, niż był im nakazany. Wtedy ogień wyszedł od Pana i pochłonął ich. Umarli przed Panem.

piątek, 4 stycznia 2019

Biblia cz. XVI krwawe ofiary

Kpł 1

A jeżeli kto chce złożyć w darze ptaka jako całopalenie dla Pana, niech złoży w darze synogarlicę lub młodego gołębia. Kapłan przyniesie go do ołtarza, złamie mu główkę i zamieni go w dym na ołtarzu. Krew jego wyciśnie na ścianę ołtarza. Potem oddzieli wole jego wraz z piórami i wyrzuci je na popielisko, na wschód od ołtarza. Następnie kapłan naderwie jego skrzydła, jednak nie oddzielając ich całkowicie, i zamieni w dym na ołtarzu, na drwach leżących na ogniu. To jest całopalenie, ofiara spalana, miła woń dla Pana.

Może nie jest to jakoś niesamowicie szokujące, gdy się zastanowić nad porządkiem świata i starożytnymi obyczajami, ale ta instrukcja jest dość makabryczna.

Zastanawia mnie, po co religie - tak z racjonalnego punktu widzenia - wprowadzały rytuał marnowania żywności? Może to była tylko odpowiedź na zastany stan rzeczywistości? Ofiarą ma być maksymalnie krowa lub koza, nie ma potrzeby zabijać sąsiedniej wioski? Inna sprawa, że palić w ofierze kazano wnętrzności tłuszcz. W ten sposób chcieli skłonić ludzi do zdrowszego żywienia się, a może pośrednio także do polepszenia stanu biedoty? Tłuszcz i bebechy nie były do jedzenia, więc nie było tak, że zostawały dla najuboższych. Ale niszczono też mąkę, oliwę...

W tej samej księdze poznajemy za to upodobania kulinarne Boga.

Kpł 2

Każdy dar należący do ofiary pokarmowej ma być posolony. Niech nie brakuje soli przymierza Boga twego przy żadnej ofierze pokarmowej. Każdy dar posypiesz solą.

Ksiega Kapłańska zawiera szczegółowy taryfikator kar

Kpł 5

 jeżeli kto znalazł rzecz zgubioną i zaparł się tego [...] otóż kto tak zgrzeszył i stał się przez to winnym zadośćuczynienia, powinien oddać to, co ukradł, [...] zwróci mianowicie całkowitą wartość tej rzeczy, dodając do niej jeszcze piątą część wartości.

środa, 2 stycznia 2019

Biblia cz. XV jak żydzi radzą sobie z tubylcami

Po dokonaniu rzezi na Izraelitach, Mojżesz wraca na górę. Na tym etapie Biblii Jahwe jest cały czas fizyczną postacią, której twarzy nikt nie może zobaczyć, ale pokazuje się Mojżeszowi od tyłu. 
W jego poglądach nadal nie ma jednak miejsca na żadną tolerancję.

Wj 34

Przestrzegaj tego, co Ja dzisiaj tobie rozkazuję, a Ja wypędzę przed tobą Amorytę, Kananejczyka, Chetytę, Peryzzytę, Chiwwitę i Jebusytę. Strzeż się zawierania przymierza z mieszkańcami kraju, do którego idziesz, aby się nie stali sidłem pośród was. Natomiast zburzcie ich ołtarze, skruszcie czczone przez nich stele i wyrąbcie aszery.

Czystość rasy również obowiązuje

 A także nie możesz brać ich córek za żony dla swych synów, aby one, uprawiając nierząd z obcymi bogami, nie przywiodły twoich synów do nierządu z bogami obcymi.

Interesujący jest szczegół, że skóra na twarzy Mojżesza promieniała po rozmowie z Bogiem

Gdy Mojżesz zstępował z góry Synaj z dwiema tablicami Świadectwa w ręku, nie wiedział, że skóra na jego twarzy promieniała na skutek rozmowy z Panem. Gdy Aaron i Izraelici zobaczyli Mojżesza z dala i ujrzeli, że skóra na jego twarzy promienieje, bali się zbliżyć do niego. 

Koniec Księgi Wyjścia zawiera szczegółowy opis budowy arki i innych rzeczy, według instrukcji danych przez Boga. Jak na żydów przystało, znajduje się tam nawet precyzyjny wykaz kosztów. Może niektórzy lubią czytać nieskończone fragmenty typu:

Wykonali efod ze złota, z fioletowej i czerwonej purpury, karmazynu oraz z kręconego bisioru. Wykuli przeto cienkie blaszki ze złota i pocięli je na nitki, aby je można wpleść we fioletową i czerwoną purpurę, w karmazyn oraz bisior, sposobem biegłego tkacza.

Nie zawierają one jednak wiele treści. Co najwyżej jako źródło archeologiczne.
Tym samym zamykamy Księgę Wyjścia. Trzeba przyznać, że kontrowersji nie brakowało.