piątek, 18 stycznia 2019

Biblia cz. XVIII - zwierzęta nieczyste

Każdy wie, że żydzi nie jedzą wieprzowiny, ponieważ świnie są nieczyste. W Polsce to robi największą różnicę, ponieważ wieprzowina jest tutaj jednym z najpopularniejszych mięs. Nie wiem, czy później o świniach będzie więcej, ale Księga Kapłańska wymienia więcej zwierząt jako "nieczystych". Uzasadnienia jako takiego brak, jest tylko kryterium wyróżniania zwierząt i kilka przykładów.

Kpł 11

Będziecie jedli każde zwierzę czworonożne, które ma rozdzielone kopyta, to jest racice, i które przeżuwa. [...] wielbłąd, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; świstak, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty;  zając, ponieważ przeżuwa, ale nie ma rozdzielonego kopyta - będzie dla was nieczysty; wieprz, ponieważ ma rozdzielone kopyto, ale nie przeżuwa - będzie dla was nieczysty. Nie będziecie jedli ich mięsa ani dotykali ich padliny - są one dla was nieczyste. 

Znalezione obrazy dla zapytania świstak

Ale każda istota wodna, która nie ma płetw albo łusek w morzach i rzekach spośród wszystkiego, co się roi w wodzie, i spośród wszystkich zwierząt wodnych, będzie dla was obrzydliwością.

Zawsze patrzyłem podejrzliwie, gdy dla kogoś owoce morza były obrzydliwością. Co ci ludzie kryją?
Nie wolno jeść większości ptaków i owadów, ale wolno szarańczę. Nieczyste są krety, myszy, jaszczurki, żółwie itp. Że nie jedzą, to rozumiem, ale dlaczego zaraz nieczyste i nie wolno dotykać ich padliny?
Nie plugawcie siebie samych przez jedzenie wszelkich małych zwierząt pełzających, nie zanieczyszczajcie się przez nie, przez to stalibyście się nieczystymi.



Biblia cz. XVII pirotechniczne sztuczki?

Kpł 9

Ósmego dnia zawołał Mojżesz Aarona [...] Potem powiedział [...]  A do Izraelitów tak powiedz: Weźcie koziołka na ofiarę przebłagalną, cielca rocznego i baranka rocznego, obydwa bez skazy na ofiarę całopalną [...] bo dzisiaj Pan wam się ukaże

Nietrudno wyobrazić sobie ogólną świąteczną atmosferę, po długim czasie życia w sąsiedztwie góry Synaj i namiotu spotkania, wreszcie Bóg ma się ukazać. Po odprawieniu wszystkich rytuałów i złożeniu ofiar

Mojżesz i Aaron weszli do Namiotu Spotkania, potem wyszli stamtąd i pobłogosławili lud. Wtedy chwała Pana ukazała się całemu ludowi. Ogień wyszedł od Pana i strawił ofiarę całopalną razem z częściami tłustymi na ołtarzu. Widząc to cały lud krzyknął z radości i upadł na twarz.

Jak to zinterpretować? Dlaczego boskim znakiem był ogień, który wystrzelił z namiotu i spalił ofiary? Tak czy owak był on śmiertelnie niezbpieczny

Kpł 10
Nadab i Abihu, synowie Aarona, wzięli każdy swoją kadzielnicę, nabrali do niej ognia, włożyli na niego kadzidło i ofiarowali przed Panem ogień inny, niż był im nakazany. Wtedy ogień wyszedł od Pana i pochłonął ich. Umarli przed Panem.

piątek, 4 stycznia 2019

Biblia cz. XVI krwawe ofiary

Kpł 1

A jeżeli kto chce złożyć w darze ptaka jako całopalenie dla Pana, niech złoży w darze synogarlicę lub młodego gołębia. Kapłan przyniesie go do ołtarza, złamie mu główkę i zamieni go w dym na ołtarzu. Krew jego wyciśnie na ścianę ołtarza. Potem oddzieli wole jego wraz z piórami i wyrzuci je na popielisko, na wschód od ołtarza. Następnie kapłan naderwie jego skrzydła, jednak nie oddzielając ich całkowicie, i zamieni w dym na ołtarzu, na drwach leżących na ogniu. To jest całopalenie, ofiara spalana, miła woń dla Pana.

Może nie jest to jakoś niesamowicie szokujące, gdy się zastanowić nad porządkiem świata i starożytnymi obyczajami, ale ta instrukcja jest dość makabryczna.

Zastanawia mnie, po co religie - tak z racjonalnego punktu widzenia - wprowadzały rytuał marnowania żywności? Może to była tylko odpowiedź na zastany stan rzeczywistości? Ofiarą ma być maksymalnie krowa lub koza, nie ma potrzeby zabijać sąsiedniej wioski? Inna sprawa, że palić w ofierze kazano wnętrzności tłuszcz. W ten sposób chcieli skłonić ludzi do zdrowszego żywienia się, a może pośrednio także do polepszenia stanu biedoty? Tłuszcz i bebechy nie były do jedzenia, więc nie było tak, że zostawały dla najuboższych. Ale niszczono też mąkę, oliwę...

W tej samej księdze poznajemy za to upodobania kulinarne Boga.

Kpł 2

Każdy dar należący do ofiary pokarmowej ma być posolony. Niech nie brakuje soli przymierza Boga twego przy żadnej ofierze pokarmowej. Każdy dar posypiesz solą.

Ksiega Kapłańska zawiera szczegółowy taryfikator kar

Kpł 5

 jeżeli kto znalazł rzecz zgubioną i zaparł się tego [...] otóż kto tak zgrzeszył i stał się przez to winnym zadośćuczynienia, powinien oddać to, co ukradł, [...] zwróci mianowicie całkowitą wartość tej rzeczy, dodając do niej jeszcze piątą część wartości.

środa, 2 stycznia 2019

Biblia cz. XV jak żydzi radzą sobie z tubylcami

Po dokonaniu rzezi na Izraelitach, Mojżesz wraca na górę. Na tym etapie Biblii Jahwe jest cały czas fizyczną postacią, której twarzy nikt nie może zobaczyć, ale pokazuje się Mojżeszowi od tyłu. 
W jego poglądach nadal nie ma jednak miejsca na żadną tolerancję.

Wj 34

Przestrzegaj tego, co Ja dzisiaj tobie rozkazuję, a Ja wypędzę przed tobą Amorytę, Kananejczyka, Chetytę, Peryzzytę, Chiwwitę i Jebusytę. Strzeż się zawierania przymierza z mieszkańcami kraju, do którego idziesz, aby się nie stali sidłem pośród was. Natomiast zburzcie ich ołtarze, skruszcie czczone przez nich stele i wyrąbcie aszery.

Czystość rasy również obowiązuje

 A także nie możesz brać ich córek za żony dla swych synów, aby one, uprawiając nierząd z obcymi bogami, nie przywiodły twoich synów do nierządu z bogami obcymi.

Interesujący jest szczegół, że skóra na twarzy Mojżesza promieniała po rozmowie z Bogiem

Gdy Mojżesz zstępował z góry Synaj z dwiema tablicami Świadectwa w ręku, nie wiedział, że skóra na jego twarzy promieniała na skutek rozmowy z Panem. Gdy Aaron i Izraelici zobaczyli Mojżesza z dala i ujrzeli, że skóra na jego twarzy promienieje, bali się zbliżyć do niego. 

Koniec Księgi Wyjścia zawiera szczegółowy opis budowy arki i innych rzeczy, według instrukcji danych przez Boga. Jak na żydów przystało, znajduje się tam nawet precyzyjny wykaz kosztów. Może niektórzy lubią czytać nieskończone fragmenty typu:

Wykonali efod ze złota, z fioletowej i czerwonej purpury, karmazynu oraz z kręconego bisioru. Wykuli przeto cienkie blaszki ze złota i pocięli je na nitki, aby je można wpleść we fioletową i czerwoną purpurę, w karmazyn oraz bisior, sposobem biegłego tkacza.

Nie zawierają one jednak wiele treści. Co najwyżej jako źródło archeologiczne.
Tym samym zamykamy Księgę Wyjścia. Trzeba przyznać, że kontrowersji nie brakowało.